ارزهای دیجیتال و رمزارزها نسبت به سایر بازارهای مالی، تاریخچه طولانی‌ای ندارند. تا چند سال پیش، اگر کسی درباره سرمایه‌گذاری در این حوزه صحبت می‌کرد، چندان جدی گرفته نمی‌شد.
اما با پیشرفت فناوری‌های مالی و افزایش استفاده از رمزارزها، این حوزه به‌طور گسترده‌ای موردتوجه قرار گرفت. در کشور ما نیز روند مشابهی اتفاق افتاد. اما یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های سرمایه‌گذاران و کسب‌وکار ارزی این حوزه، وضعیت قانونی خرید و فروش ارز دیجیتال است. در این مقاله لوپ بازار، به بررسی قوانین مربوط به رمزارزها در ایران می‌پردازیم تا مشخص شود آیا خرید و فروش ارز دیجیتال قانونی است یا خیر.
بررسی ارز دیجیتال در ایران
در ابتدای ورود رمزارزها به ایران، برخی افراد با استفاده از رایانه‌های شخصی به استخراج ارزهای دیجیتال می‌پرداختند. اما با پیشرفت فناوری بلاکچین، استخراج رمزارزها به سخت‌افزارهای قدرتمند و دستگاه‌های ماینر نیاز پیدا کرد.
این موضوع باعث شد که توجه مسئولان به این حوزه جلب شود. اما از آنجایی که زیرساخت‌های قانونی برای این فناوری نوظهور وجود نداشت، چالش‌های مختلفی در زمینه قانون‌گذاری به وجود آمد.
تحول قوانین خرید و فروش ارز دیجیتال در ایران
با افزایش محبوبیت ارزهای دیجیتال، مسئولان نیز به این حوزه علاقه‌مند شدند و سعی کردند قوانینی برای آن تدوین کنند. در حال حاضر، دو سند قانونی مهم درباره ارزهای دیجیتال در کشور وجود دارد:
- سند الزامات و ضوابط حوزه رمزارزها (مصوب بهمن‌ماه ۱۳۹۷)
- آیین‌نامه شرایط استفاده از رمزارزها (مصوب مردادماه ۱۳۹۸)
البته، علاوه بر این دو سند، مصوبات دیگری نیز در این رابطه وجود دارد که در ادامه بررسی خواهیم کرد.
بررسی سند الزامات و ضوابط حوزه رمزارزها
معاونت فناوری‌های نوین بانک مرکزی در بهمن‌ماه ۱۳۹۷ سندی درباره رمزارزها منتشر کرد که شامل سه بخش اصلی است:
1. هدف از تصویب سند
این سند با سه هدف اصلی تدوین شده است:
- جلوگیری از بروز خسارات و صدمات مالی
- حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان
- تسهیل فعالیت‌های اقتصادی در این حوزه
2. تعاریف مهم در این سند
در این سند، رمزارزها و انواع آن‌ها تعریف شده‌اند. بانک مرکزی در این سند، رمزارز را به‌عنوان یک دارایی مالی دیجیتال، غیرمتمرکز و مبتنی بر فناوری زنجیره‌بلوک معرفی می‌کند که در برخی موارد می‌تواند نقش پول را ایفا کند.
3. انواع رمزارزها
بر اساس این سند، رمزارزها به چهار دسته تقسیم می‌شوند:
- رمزارزهای جهان‌روا: رمزارزهایی مانند بیت کوین که هر فردی در سراسر جهان می‌تواند آن‌ها را استخراج کند.
- رمزارزهای بانک مرکزی (ملی): ارزهای دیجیتالی که توسط بانک مرکزی یک کشور منتشر می‌شوند.
- رمزارزهای منطقه‌ای: ارزهای دیجیتالی که بین چند کشور برای تسهیل مبادلات اقتصادی استفاده می‌شوند.
- رمزارزهای عرضه اولیه سکه (ICO): ارزهایی که توسط افراد حقیقی یا شرکت‌های خصوصی ایجاد می‌شوند.
4. مقررات مهم این سند
این سند، قوانین مشخصی برای بخش‌های مختلف مرتبط با رمزارزها تعیین کرده است:
- رمزارزهای جهان‌روا: انتشار و استخراج این رمزارزها محدودیتی ندارد، اما استفاده از آن‌ها برای پرداخت در داخل کشور ممنوع است.
- رمزارزهای بانک مرکزی و منطقه‌ای: انتشار این رمزارزها تنها در انحصار بانک مرکزی است و امکان مبادله آن‌ها فقط در صرافی‌ها و بانک‌های مجاز وجود دارد.
- صرافی‌های رمزارزی: تمام مسئولیت‌های ناشی از فعالیت‌های صرافی‌ها بر عهده خود آن‌هاست و بانک مرکزی هیچ مسئولیتی در این زمینه ندارد.
- کیف پول‌های رمزارزی: بانک مرکزی هیچ کیف پولی را تضمین نکرده و مسئولیت امنیت آن بر عهده کاربران است.
بررسی آیین‌نامه شرایط استفاده از رمزارزها
این آیین‌نامه که در مردادماه ۱۳۹۸ توسط هیئت وزیران تصویب شد، شامل ۶ بند است. بر اساس این آیین‌نامه:
- دولت و نظام بانکی کشور هیچ‌گونه حمایتی از معاملات رمزارزها انجام نمی‌دهند.
- استفاده از رمزارزها در مبادلات داخلی کشور غیرمجاز است.
- استخراج رمزارزها تنها با مجوز وزارت صنعت، معدن و تجارت امکان‌پذیر است.
سایر قوانین و مقررات مرتبط با ارزهای دیجیتال
علاوه بر این دو سند، قوانین و مصوبات دیگری نیز در کشور وجود دارند که به موضوع رمزارزها پرداخته‌اند:
- مصوبه شورای عالی مبارزه با پول‌شویی (دی‌ماه ۱۳۹۶): استفاده از بیت‌کوین و سایر ارزهای مجازی در مراکز مالی و پولی کشور ممنوع شد.
- دستورالعمل صدور جواز استخراج رمزارزها (مرداد ۱۳۹۸): هدف این دستورالعمل، سامان‌دهی و شفاف‌سازی فعالیت ماینینگ در کشور است.
- مصوبه وزارت نیرو درباره تأمین برق ماینرها (آبان ۱۳۹۸): مشخص شدن تعرفه‌های برق مصرفی برای مراکز استخراج رمزارزها.
- اطلاعیه بانک مرکزی درباره رمزارزها (تیرماه ۱۳۹۸): تأکید بر ممنوعیت استفاده از رمزارزها در پرداخت‌های داخلی و هشدار درباره مخاطرات سرمایه گذاری در این حوزه.
آیا خرید و فروش ارز دیجیتال در ایران قانونی است؟
با بررسی اسناد و قوانین مختلف می‌توان نتیجه گرفت که:
- استخراج رمزارزها در ایران، در صورت دریافت مجوز رسمی، قانونی است.
- مبادله و خرید و فروش رمزارزهای جهان‌روا (مانند بیت‌کوین) در داخل کشور غیرقانونی است.
- رمزارزهای ملی و منطقه‌ای قابلیت مبادله و استفاده در شبکه بانکی دارند.
با این حال، هنوز هم قوانین مشخص و شفافی در این زمینه وجود ندارد و ابهامات بسیاری در رابطه با آینده قانون‌گذاری ارزهای دیجیتال در کشور وجود دارد.
سخن پایانی
با توجه به رشد سریع فناوری بلاکچین و رمزارزها، احتمالاً در آینده قوانین شفافی برای این حوزه تدوین خواهد شد. در حال حاضر، خرید و فروش ارز دیجیتال در ایران با محدودیت‌هایی همراه است و سرمایه‌گذاران باید قبل از ورود به این حوزه، تمام جوانب قانونی و ریسک‌های احتمالی را در نظر بگیرند.
سوالات متداول درباره قوانین رمز ارز
۱. آیا خرید و فروش ارز دیجیتال در ایران مجاز است؟
بر اساس اسناد بانک مرکزی، خرید و فروش رمزارزهای جهان‌روا مانند بیت‌کوین در داخل کشور ممنوع است، اما استفاده از رمزارزهای ملی یا منطقه‌ای مجاز خواهد بود.
۲. آیا استخراج ارز دیجیتال قانونی است؟
بله، استخراج رمزارزها در ایران با دریافت مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت قانونی است.
۳. آیا صرافی‌های رمزارزی در ایران قانونی هستند؟
بانک مرکزی مسئولیتی در قبال صرافی‌های رمزارزی ندارد و هرگونه فعالیت در این حوزه باید مطابق قوانین موجود باشد.
۴. آیا امکان خرید کالا و خدمات با رمزارزها در ایران وجود دارد؟
خیر، بر اساس قوانین فعلی، استفاده از ارزهای دیجیتال برای پرداخت در داخل کشور ممنوع است.
کامنت‌ها (0)
دیدگاه خود را بنویسید